Մեծարգո պարոն Նախագահ,
Քաղաքաշինության նախարարության ղեկավար կազմը Ձեզ է ներկայացնում նախարարության վերջին 2 տարվա իրականացրած աշխատանքներն ու դրանց արդյունքները, ինչպես նաև առկա խնդիրները և դրանց լուծման ուղղությամբ առաջիկա անելիքները:
Զեկույցը կուզենայի սկսել քաղաքաշինության  ողնաշարը համարվող շինարարության ոլորտից.

 ԱՂԵՏԻ ԳՈՏՈւ ԲՆԱԿԱՐԱՆԱՇԻՆՈւԹՅՈւՆ
  Աղետի գոտու բնակավայրերում պետական աջակցությամբ իրականացվող, սոցիալական ուղղվածության մոտ 85.0 մլրդ դրամ արժողությամբ ծրագիրը սկիզբ է առել 2008 թվականին:
• մինչ օրս կառուցվել և անօթևան ընտանիքներին բաշխվել են 3783 բնակարաններ
•  382 ընտանիքների բնակարանային պայմանները բարելավելու նպատակով հատկացվել է ֆինանսական աջակցություն
• նախատեսվում է 2014 թվականին կառուցել ևս 1288 բնակարաններ
 որոնցից 819 բնակարանի կառուցումը շինարարության ընթացքում է
  608-ը լրացուցիչ սկսվող բնակարաններն (բնակելի տներ) են:
 Արդյունքում, ծրագրի իրականացմամբ կլուծվեն մոտ 5500 անօթևան ընտանիքների բնակարանային խնդիրները:

ՇԻՆԱՐԱՐՈւԹՅԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈւԹՅՈւՆ/ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ

   2012 թվականի պետական բյուջեի և կառավարության որոշումներով հատկացված լրացուցիչ գումարների հաշվին իրագործվել են  շուրջ  10 800.0 մլն դրամի շինաշխատանքներ, որից՝
• 7 600.0 մլն դրամի`  114 կրթական, մարզական և մշակութային օբյեկտների հիմնանորոգման, վերակառուցման և կառուցման աշխատանքներ  
• 3 200.0 մլն դրամի` երկրաշարժի հետևանքով անօթևան մնացած ընտանիքների համար բնակարանային շինարարության աշխատանքներ
• 2012 թվականին իրականացված աշխատանքների արդյունքում ավարտի են հասցվել 28 օբյեկտներ:
2013 թվականի պետական բյուջեի միջոցների հաշվին իրականացվել են շուրջ 6 800.0 մլն դրամի շինարարական և նախագծման աշխատանքներ, որից՝
• 3978.0 մլն դրամի՝ 58 կրթական և մարզական օբյեկտների հիմնանորոգման, վերակառուցման և կառուցման աշխատանքներ
• 642.0 մլն դրամի՝ Մարալիկի կիսակառույց 9 բնակելի շենքերի ավարտման
•  ինչպես նաև շուրջ 380.0 մլն դրամի նախագծանախահաշվային փաստաթղթերի լրամշակման և մշակման աշխատանքներ
• կառավարության առանձին որոշումներով, շուրջ  1 800.0 մլն  դրամի շրջանակներում իրականացվել են նաև 31 օբյեկտների նախագծումն ու հիմնանորոգումն ապահովող  միջոցառումներ:

2013 թվականին իրականացված աշխատանքների արդյունքում ավարտի են հասցվել հիմնանորոգված 14 օբյեկտներ.
• իրականացվել և ավարտին են հասցվել 19 օբյեկտների ընթացիկ շինարարական  աշխատանքները
• 22 օբյեկտներ ներկայացվել են վերանախագծման
• 24 օբյեկտներ ներկայացվել են տևական շահագործման:

 2012-2013 թվականներին քաղաքաշինության նախարարությունը տնտեսել է մոտ 1500 մլն դրամ,  որն  ամբողջությամբ վերադարձվել է պետական բյուջե
 Շինարարական աշխատանքների պետական գնումները կազմակերպվել են բաց և թափանցիկ ընթացակարգով` մրցույթների հայտերի ներկայացման էլեկտրոնային եղանակով, ինչպես նաև համացանցով մրցույթների անցկացման առ ցանց ռեժիմով ցուցադրությամբ:

ԿՐԹԱԿԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՀԻՄՆԱՆՈՐՈԳՄԱՆ ՆՈՐ ՄՈՏԵՑՈւՄ
Հատուկ նշանակություն տալով հանրապետությունում կրթական, մշակութային և մարզական օբյեկտների հիմնանորոգման ու կառուցման խնդիրներին, նախարարությունը որդեգրել է շինարարական ծրագրերի իրագործան նոր ռազմավարական սկզբունքներ.

 բացառել անբավարար տեխնիկական վիճակում գտնվող օբյեկտներում հիմնանորոգումների իրականացումն առանց դրանց ուժեղացման-վերականգնման աշխատանքների կատարման` ելնելով հանրապետության ողջ տարածքի բարձր սեյսմաակտիվ գոտում գտնվելու հանգամանքից
 վերհանել բյուջեում ընդգրկված 2-րդ և 3-րդ աստիճանի վնասվածություն ունեցող օբյեկտներն ու գնահատել դրանց սեյսմազինվածության աստիճանը:

Մշակված նոր ռազմավարության ներքո գոյություն ունեցող շինօբյեկտներում հիմնանորոգման խնդիրները  փոխարինվելու են.
• ավելի մեծածավալ, սակայն առավել հուսալի  միջոցառումներով, որոնք հետագայում կապահովեն կարևորագույն օբյեկտների սեյսմիկ անվտանգության նվազագույն պահանջները
• ավարտին հասցնել տարիներ շարունակ ձգվող օբյեկտների շինաշխատանքները: Արդեն այս մոտեցման արդյունքում 2013 թվականին ավարտվել են 14 օբյեկտնեում շինարարական  աշխատանքները
• մոտ 20 օբյեկտներ նախատեսվում է ավարտել նաև 2014 թվականին:

ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈւԹՅՈւՆՆԵՐ

Հաջորդ կարևորագույն ռազմավարական խնդիրը օբյեկտների ընտրության առաջնահերթության հարցն է՝ հաշվի առնելով հանրապետության տարածքային համաչափ զարգացման սկզբունքը
• համակարգային մոտեցում ցուցաբերելու նպատակով կազմվել և կառավարության հավանությանն են արժանացել <<Առաջնահերթ հիմնանորոգման, կառուցման և արդիականացման ենթակա կրթական, մշակութային և մարզական օբյեկտների ցանկերը>>
• այդ ցանկերում ներառվել են 514 կրթական, 358 մշակութային և 63 մարզական օբյեկտների վերաբերյալ տեղեկություններ, տրվել են շինարարական աշխատանքների տեսակների, ծավալների և ֆինանսական միջոցների խոշորացված գնահատականները
• ցանկերում ընդգրկված օբյեկտների գերակշիռ մասը գնահատվել է վնասվածության 2 - 3-րդ աստիճանով, ուստի ողջ համալիրը դասակարգվել է որպես վերակառուցման ենթակա՝ սեյսմազինվածության մակարդակի բարձրացման  համար անհրաժեշտ տեխնիկական միջոցառումների կիրառմամբ:

Հանրապետության վարչապետի հանձնարարականի համաձայն`  նախարարությունները և մարզպետարանները քաղաքաշինության նախարարություն են ներկայացրել իրենց գերատեսչության գործառույթները իրականացնելու համար առավել կարևոր օբյեկտների ցանկը, որոնց գործարկումը համահունչ է տվյալ մարզի սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրին: Այդ տվյալները ամփոփվել են քաղաքաշինության  նախարարության կողմից:
Ցանկերը կազմելիս հիմք է ընդուվել   հետևյալ սկզբունքները`
1. առաջնահերթ հիմնանորոգման օբյեկտներն ըստ առաջնահերթության բաժանվել են 3 փուլի
2. ներկայացվել է օբյեկտներում անհրաժեշտ շինարարական աշխատանքների տեսակների, ծավալների և ֆինանսական միջոցների խոշորացված գնահատականները
3. հնարավորինս ճշտվել է օբյեկտների գերբեռնվածությունը և թերբեռնվածությունը, շահառուների թիվը և բնակավայրը:
Պարբերաբար ցանկերը կլրամշակվեն և կճշգրտվեն, որոնց հիման վրա կձևավորվեն Միջնաժամկետ Ծախսային Ծրագրերը և ՀՀ պետական բյուջեի նախագծերը՝ որը կնպաստի պետական բյուջեից ստացվող գումարների օգտագործման արդյունավետության բարձրացմանը:

ՇԵՆՔԵՐԻ Եւ ՇԻՆՈւԹՅՈւՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱԿԱՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ԲԱԶԱ

Կառավարության ծրագրի 2012 և 2013 թվականների քաղաքաշինության ոլորտի գերակա խնդիրներից է հանրապետությունում շենքերի ու շինությունների տեխնիկական միասնական տվյալների բազայի ստեղծումը.
• միասնական տեղեկատվական բազայի առկայությունը հնարավորություն կտա մշակել ու իրականացնել շենքերի և շինությունների պահպանմանն ու անվտանգ շահագործմանն ուղղված հիմնավորված ու արդյունավետ ծրագրեր
• 2013 թվականին գույքագրման եղանակով հավաքագրվել, վերլուծվել, մշակվել և համակարգչային ծրագիր են մուտքագրվել 2000 բնակելի և հասարակական նշանակության շենքերի վերաբերյալ անձնագրային տեխնիկական տվյալներ
• սկսած 2012 թվականից ընդհանուր առմամբ համակարգչային ծրագիր են մուտքագրվել 3520 շենքերի վերաբերյալ տվյալներ
• հավաքագրված տվյալները տրամադրվել են Հայսեյսմշին  ընկերությանը` միասնական տեղեկատվական բազայում ամփոփելու համար
• առաջնահերթությունը տալով կրթական, մշակութային և մարզական օբյեկտներին` առկա տվյալներն ափոփվել են և ներկայացվել  կառավարություն
• հաշվի առնելով, որ հանրապետությունում շենքերի և շինությունների տեխնիկական տվյալների բազայի ստեղծումը շարունակական գործընթաց է`  ՀՀ կառավարության կողմից այն հաստատվել է, որպես 2014 թվականին քաղաքաշինության ոլորտի գերակա խնդիր 
• ԱՊՀ անդամ երկրների համագործակցության շրջանակներում իրականացվել է թվով 220 միջպետական նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի նախագծերի փորձաքննության անցկացման գործընթաց:

ԿԻՍԱԿԱՌՈւՅՑ  ՇԻՆՈւԹՅՈւՆՆԵՐ

  Նախարարության գերակա խնդիրներից է նաև` պետական, համայնքային և մասնավոր սեփականություն հանդիսացող անավարտ /կիսակառույց/ և չշահագործվող շենքերի ու շինությունների հաշվառման շտեմարանի ստեղծումը
• հավաքագրվել են Երևանի և մարզերի շուրջ 240 կիսակառույց շենքերի տվյալներ
• շտեմարանի ստեղծումից հետո, հաշվի  առնելով  տվյալ  կիսակառույցի  գտնվելու վայրը, սոցիալական նշանակության բնակարանային պահանջարկը և կիսակառույցի տեխնիկական վիճակը, կկազմվեն տեխնիկատնտեսական հաշվարկներ՝ տվյալ օբյեկտի շինարարական աշ¬խա¬տանքներն ավարտին հաս¬ցնելու համար
• կկիրառվեն համա¬պատաս¬խան միջոցառումներ շինարարական պարտավորությունները ժամ¬կետին չկա¬տարած սուբյեկտների նկատմամբ:

ՇԵՆՔԵՐԻ  ՍԵՅՍՄԱԿԱՅՈւՆՈւԹՅԱՆ  ԱՊԱՀՈՎՈւՄ
Քայլեր են ձեռնարկվում  շենքերի սեյսմակայունության ապահովմանն ուղղված իրավական հիմքերի ստեղծման և կիրառման ուղղությամբ: Կառավարությունը դեկտեմբերին հավանության արժանացրեց <<Հայաստանում շենքերի սեյսմակայունության ապահովման>> հայեցակարգին.
• վերջինիս նպատակն է ստեղծել անհրաժեշտ նախադրյալներ` շենքերի սեյսմակայունության ապահովման ուղղությամբ համակարգված և արդյունավետ մոտեցումների ցուցաբերման և հիմնավորված գործողությունների իրականացման համար
• հայեցակարգում բերված են շենքերի սեյսմակայունության ապահովմանն ուղղված հիմնական մոտեցումները, շենքերի տիպերը, դրանց վերականգնման և ուժեղացման առաջնահերթությունը` հաշվի առնելով միջազգայնորեն ընդունված չափանիշները:

ԷՆԵՐԳԱԽՆԱՅՈՂՈւԹՅՈւՆ
Շենքերի սեյսմակայունության բարձրացման միջոցառումներին զուգընթաց` նախարարությունում մի շարք միջոցառումներ են ձեռնարկվում քաղաքաշինությունում ժամանակակից նոր տեխնոլոգիաների կիրառման, ինչպես նաև մարդկանց առողջության և շրջակա միջավայրի վրա կառուցապատման բացասական ազդեցությունները նվազեցնելու ուղղությամբ: Կառավարության անցած տարվա մարտի որոշմամբ` քաղաքաշինության նախարարությանն է վերապահվել քաղաքաշինության բնագավառում էներգախնայողությանն և էներգաարդյունավետությանն առնչվող օրենսդրական դաշտի բարելավման գործընթացը
• ՄԱԿ-ի Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի հետ մշակվել է բազմակի օգտագործման էներգաարդյունավետ անհատական բնակելի տների օրինակելի նախագծերի կատալոգը, որը զետեղված է նախարարության պաշտոնական կայքէջում
•  հրապարկվել է նաև խորհրդատվական ձեռնարկ, որում ամփոփված են  նոր կառուցվող և վերակառուցվող բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերի պատող կոնստրուկցիաների ջերմամեկուսացման տեխնիկական լուծումները
• աղետի գոտու բնակապահովման պետական ծրագրի շրջանակներում Ախուրյան համայնքում կառուցվող 4 բազմաբնակարան շենքերից մեկն ամբողջությամբ կառուցվում է էներգաարդյունավետ տեխնոլոգիաների կիրառմամբ` ՄԱԶԾ-ի աջակցությամբ
• շենքերի էներգետիկ արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված ծրագրերի իրականացման առնչությամբ, այս տարի պայմանավորվածություն ենք ձեռք բերել KFW գերմանական բանկի ներկայացուցիչների հետ, մասնավորապես`
 առաջիկայում ուսումնասիրություններ կկատարվեն  առաջնահերթությունների ցանկում ընդգրկված կրթական օբյեկտներում, հետագայում սեյսմազիվածության և էներգախնայողության տեխնոլոգիաների կիրառմամբ հիմնանորոգման համալիր մոտեցման սկզբունք ձևավորելու համար:

ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹ  ՆՈՐՄԵՐԻ ՄՇԱԿՈւՄ
Քաղաքաշինության ոլորտի հաջորդ գերակա խնդիրը շինարարական առաջնահերթ նորմերի մշակումն է:

Մեծարգո պարոն նախագահ, ես բազմիցս անդրադարձել եմ այս խնդրի կարևորությանը` ընդգծելով, որ դեռևս մեր հանրապետությունում գործում են խորհրդային ժամանակների շինարարական նորմեր, որի հետևանքով էլ առաջանում են բազմաթիվ, այդ թվում նաև` շինարարական աշխատանքների արժեքի հաշվարկման հետ կապված բազմաթիվ խնդիրներ
• հաշվի առնելով խնդրի հրատապությունը և Ձեր հանձնարարականը` 2013 թվականից ձեռնամուխ են եղել քաղաքաշինական նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի համակարգի արմատական բարեփոխմանը
• այդ նպատակով ստեղծված աշխատանքային խումբը քննարկումների արդյունքում շուրջ 80 շինարարական նորմերից առավել առաջնահերթ է համարվել 8 շինարարական նորմերի մշակումը
• առաջիկայում մշակված նորմերը կներկայացվեն պետական գրանցման
• 2014 թվականին նախատեսվում է իրականացնել ևս 9 նորմերի մշակման աշխատանքներ
• սա շարունակական գործընթաց է, որն ընթանալու է առաջիկա տարիներին:

ԳՈՐԾՈՂ ԳՆԵՐՈՎ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԱՐԺԵՔԻ ՀԱՇՎԱՐԿՈւՄ

Շինարարական նորմերի բարեփոխման կարևորագույն հարց է` Գործող գներով շինարարական աշխատանքների արժեքի հաշվարկման կարգի լրամշակումը: Վարչապետի 2013 թվականի հունիսի որոշմամբ ստեղծված  միջգերատեսչական հանձնաժողովի առաջարկությամբ կազմվել է <<Շինարարական նորմատիվների մշակման և շինարարական  աշխատանքների արժեքի վերլուծության հանրապետական կենտրոն>>  պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն ստեղծելու մասին>>  ՀՀ կառավարության որոշման նախագիծը:
Կենտրոնի գործունեության նպատակները.
• քաղաքաշինության բնագավառի, այդ թվում` շինարարությունում  գնագոյացման համակարգի նորմերի և չափորոշիչների, նորմատիվային ակտերի և գործող գներով շինարարական աշխատանքների արժեքի հաշվարկման մեթոդաբանության մշակումը
•  նյութերի, ռեսուրսների արժեքի փոփոխման ինդեքսի հաշվարկման նպատակով համապատասխան վերլուծությունների ու հաշվարկների հիման վրա` կապիտալ ծախսերի և հիմնանորոգման համար կիրառվող նյութերի ցանկի կազմում դրանցից յուրաքանչյուրի տեսակի կշռի որոշումը
• շինմոնտաժային աշխատանքների կառուցվածքում աշխատավարձի և կապիտալ ներդրումների կառուցվածքում շինմոնտաժային աշխատանքների ծախսերի մասնաչափի հաշվարկումը:

ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԲՆԱԿԱՐԱՆ
Կառավարության հավանությանն է արժանացել սոցիալական բնակարանային ֆոնդի ձևավորման ռազմավարական ծրագիրը և միջոցառումերի ժամանակացույցը: Այս ռազմավարությամբ նախատեսվում է, որ սոցիալական բնակարաններից կարող են օգտվել.
• սեփականության իրավունքով բնակելի տարածություն չունեցող, սոցիալապես անապահով ընտանիքները, որոնք տարբեր պատճառներով հայտնվել են անօթևանի կարգավիճակում (տեխնածին ու բնական աղետների և ոչ աղետների հետևանքով)
• Բնակարանային կարիքավորության չափանիշ է համարվում.
 ժամանակավոր կացարաններում, տնակներում, վթարային բնակելի տներում, հասարակական նշանակության այլ օբյեկտներում բնակվելը
 իրենց պաշտոնական (ծառայողական) պարտականությունները տվյալ համայնքում կատարող (այդ թվում նաեւ բժշկական և կրթական հաստատություններում աշխատող)  և աշխատանքի գտնվելու վայրի համայնքում բնակելի տարածություն չունեցող անձինք
  բնակարանային պայմանները դեռեւս չբարելաված և սոցիալական բնակարանային ֆոնդից բնակելի տարածություն ստանալու ցանկություն հայտնած ընտանիքները:

<<ԵՐԵւԱՆԻ ՓՈՔՐ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ԿԱՌՈւՑԱՊԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ>> ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ ՆԱԽԱԳԻԾ
  2013 թվականի դեկտեմբերին կառավարություն է ներկայացվել <<Երևանի փոքր կենտրոնի կառուցապատման մասին>> ՀՀ օրենքի և դրանից բխող` մի շարք օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՀ օրենքների նախագծերի փաթեթը.
• առաջարկվում է Երեւանի փոքր կենտրոնը դիտարկել որպես օրենքով սահմանված հատուկ և լրացուցիչ պայմաններով կառուցապատվող ազգային կարևորություն ունեցող տարածք, ինչը ներկայանում է որպես օբյեկտիվ անհրաժեշտություն:

ԿԱՌՈւՑԱՊԱՏԱՆ  ԷԼԵԿՏՈՐՆԱՅԻՆ  ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ  ՆԵՐԴՐՈւՄ

Կոնկրետ քայլեր ենք անում քաղաքաշինական էլեկտրոնային թույտվությունների համակարգի ներդրման ուղղությամբ: Ի դեպ, համակարգի ներդրումն ուղղված է <<Doing Business>> ծրագրի շրջանակներում Հայաստանում գործարար միջավայրի բարելավմանը.              
• էլեկտրոնային համակարգը նպաստելու է կառուցապատման ընթացակարգերի կանոնակարգմանը, կրճատմանը և պարզեցմանը
• նպաստելու է կոռուպցիոն ռիսկերի նվազեցմանը` շրջանցելով կառուցապատող - իրավասու մարմինների միջև անմիջական շփումը:
 Կառավարությունը հավանության է արժանացրել քաղաքաշինության նախարարության մշակած <<ՀՀ համայնքներում քաղաքաշինական էլեկտրոնային թույլտվությունների տրամադրման մեխանիզմների կանոնակարգման հայեցակարգը և համակարգի ներդրման ուղղություններից բխող միջոցառումների ժամանակացույց>>-ին:
• Ժամանակացույցով նախատեսվում է սկզբնական փուլով էլեկտրոնային թույլտվությունների համակարգը ներդնել Երևանում, իսկ հաջորդ փուլերով` մինչև 2016 թվականի վերջը, այլ խոշոր քաղաքային համայնքներում:

Կառուցապատման էլեկտրոնային թույլտվությունների համակարգի ներդրման շրջանակներում վերանայվել են.
• կառուցապատման ընթացակարգերը կարգավորող իրավական ակտերը
• ամրագրվել են էլեկտրոնային թույտվությունների տրամադրման ընթացակարգերը, ինչին էլ հաջորդում է ծրագրի առարկայական իրագործումը:
Քաղաքաշինական թույլտվությունների տրամադրման գործընթացները կատարելագործելու նպատակով` 
• կավտոմատացվի ներդրված <<Մեկ պատուհան>> համակարգի ողջ գործընթացը
• կմշակվի համակարգչային մոդելը, գծագրերի վերբեռնումը, անհրաժեշտ բոլոր թույլատվությունների ստացումն ու փաստաթղթերի տրամադրումը
• վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի դրամաշնորհի հաշվին արդեն սկսվել է համակարգի ներդրման առարկայական փուլը`
 կառավարության աշխատակազմում ստեղծված աշխատանքային խումբը կազմել է տեխնիկական առաջադրանքը
 այն համաձայնեցվել է Համաշխարհային բանկի հետ և ներկայացվել կառավարություն` Բարեփոխումների խորհրդի հավանությանն արժանալու համար
 դրանից հետո կհայտարարվի մրցույթ` համապատասխան կազմակերպության ընտրության նպատակով:

ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՔ
Անցած դեկտեմբերին, կառավարության հավանությանն արժանացավ  քաղաքաշինության նախարարության կողմից լրամշակված <<Լիցենզավորման մասին>> ՀՀ օրենքի նախագիծը:
Այն միտված է.
• մասնավոր սեկտորի կողմից անհատական բնակարանաշինության և գյուղատնտեսական արտադրության
 հատկապես փոքր և միջին ձեռնարկատիրական գործունեության օբյեկտների շինարարության համար առավել նպաստավոր պայմանների ստեղծմանը` հնարավորինս պարզեցնելով կառուցապատման գործընթացը:
• Նախագծի ընդունումը թելադրված է կառավարության գործունեության ծրագրում կարևորված բնակելի շինարարության խթանման և գործարար միջավայրի բարելավման պահանջով:
Անձամբ ես` այս փոփոխությունը շատ եմ կարևորում, քանի որ դրա շնորհիվ քաղաքաշինության բնագավառում լիցենզավորման ենթակա գործունեության ցանկից հանվել են մի շարք օբյեկտների շինարարության և դրանց նկատմամբ իրականացվող տեխնիկական հսկողության իրականացումը՝ դրանք համարելով չլիցենզավորված գործունեություն։
Այդ օբյեկտներն են գյուղական բնակավայրերում կառուցվող
• 300 քառ. մետր ընդհանուր մակերեսը չգերազանցող բնակելի տները
• 150 քառ. մետր ընդհանուր մակերեսը չգերազանցող օժանդակ շինությունները
• 1000 քառ. մետր ընդհանուր մակերեսը չգերազանցող ջերմոցները
• 500 քառ. մետր ընդհանուր մակերեսը չգերազանցող գյուղատնտեսական արտադրական նշանակության շինությունները
• 100 քառ. մետր ընդհանուր մակերեսը չգերազանցող հասարակական նշանակության շինությունները։
Լրացման արդյունքում օբյեկտների շինարարական աշխատանքները տնտեսական եղանակով՝ առանց լիցենզավորված կապալառուի ու տեխնիկական հսկիչի ներգրավման իրականացնելիս՝ կտնտեսեն հաշվարկված նախահաշվային արժեքի առնվազն 35 %-ը և տեխնիկական հսկիչին տրամադրվող գումարը։

Զուգահեռաբար,  արդեն իսկ կիրառման մեջ դրված  բնակելի տների շուրջ 40 օրինակելի նախագծերի,
• նախատեսվում է գործողության մեջ դնել նաեւ գյուղատնտեսական արտադրության ՓՄՁ օրինակելի նախագծերի կատալոգը, որի ներդրման միջոցով կառուցման համար չի պահանջվի
 նախագծման առաջադրանք
  նախագծային փաստաթղթերի պատվիրում
 փորձաքննություն
 իսկ շինարարության թույլտվությունը կտրամադրվի եռօրյա ժամկետում։
Արդյունքում՝ կառուցապատողը կխնայի զգալի միջոցներ և ժամանակ՝ ինչն իր հերթին կնպաստի հանրապետությունում գործարար միջավայրի բարելավմանը, ներդրումային գործընթացի խթանմանը, միաժամանակ հանդիսանալով երկարաժամկետ տնտեսական աճի կարևոր գրավական։

ՏԱՐԱԾԱԿԱՆ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈւՄ,  ԳԼԽԱՎՈՐ ՀԱՏԱԿԱԳԾԵՐ
2012 - 2013 թվականների ընթացքում մշակվել են 54 համայնքների գլխավոր հատակագծերի նախագծեր:
• Ընդհանուր առմամբ, հանրապետության 49 քաղաքային համայնքներից հաստատված գլխավոր հատակագծեր ունեն 42-ը, իսկ 866 գյուղական համայնքներից` միայն 30-ը:
• Համայնքների գլխավոր հատակագծերի մշակման գործընթացները լուսաբանելու նպատակով` բոլոր մարզերում կազմակերպվել են սեմինար խորհրդակցություններ համայնքների ղեկավարների մասնակցությամբ:
• Ի դեպ, տարածական պլանավորման և բնակարանային քաղաքականության խնդիրներին էր նվիրված նաև մեր պատվիրակության մասնակցությամբ ՄԱԿ-ի Եվրոպական տնտեսական հանձնաժողովի բնակարանային տնտեսության և հողի կառավարման կոմիտեի 74-րդ նստաշրջանը`
 պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց կոմիտեի աջակցությամբ Հայստանում կազմակերպել երկրի երկրորդ նկարագրի մշակումը, որտեղ կարտացոլվեն բնակարանային քաղաքականության, կայուն քաղաքաշինության և տարածական պլանավորման ռազմավարական զարգացման առաջարկությունները: 

ՀԱՏՈւԿ ԿԱՐԳԱՎՈՐՄԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐ
 
Կառավարության մի շարք որոշումների փոփոխությունները նպատակաուղղված են քաղաքաշինական գործունեության հատուկ կարգավորման ենթակա տարածքներում համայնքների կողմից իրականացվող գործառույթների նկատմամբ միասնական պահանջների և չափորոշիչների սահմանմանը`
• Մշակվել է <<Տաթև>> վանական համալիրին հարող 19.4 հա տարածքի քաղաքաշինական գործունեության հատուկ կարգավորման օբյեկտի տարածքային կազմակերպման էսքիզային նախագիծը (կառուցապատման սխեման).
 Նախագծի մշակման հիմնական նպատակն է՝ Տաթև վանական համալիրի հարակից տարածքում քաղաքաշինական իրադրության բարելավումը:
• Սևանա լճի հիմնահարցերի հանձնաժողովի շրջանակներում մշակվել և համապատասխան հրամաններով հաստատվել են <<Սևանա լճի առափնյա տարածքներում քաղաքաշինական փաստաթղթերի մշակման մեթոդական ցուցումները հաստատելու մասին>> և <<Սևանա լճի մակարդակի բարձրացմանը զուգընթաց իրականացվելիք տարածական կազմակերպման միջոցառումների ուղեցույցը հաստատելու մասին>> փաստաթղթերը
• առաջարկություններ են ներկայացվել Ասիական զարգացման բանկի (ԱԶԲ) աջակցությամբ Կայուն քաղաքաշինական ներդրումային ծրագրի շրջանակներում նախատեսվող Գյումրի, Վանաձոր, Դիլիջան և Ջերմուկ քաղաքների զարգացման ծրագրերի վերաբերյալ:

ՏԵՍՉՈւԹՅՈւՆ

Քաղաքաշինական պետական տեսչությունը հնարավորինս կրճատել է ստուգումների իրականացումը, մինչև կհաստատվեր տեսչական բարեփոխումներին ուղղված ռիսկի վրա հիմնված ստուգումների իրականացման ընթացակարգը:
2012 - 2013 թվականներին իրականացրել է 1484 ստուգում, որի արդյունքում`
• իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց նկատմամբ նշանակել է շուրջ 110 մլն դրամի տուգանք, որից
 ավելի քան 2 մլն դրամի տուգանքը նշանակվել է 18 պաշտոնատար անձանց նկատմամբ:
• հայտնաբերվել են 96 ինքնակամ շինության դեպքեր, ինչպես նաև ուսումնասիրություններ են կատարվել նախարարության <<Թեժ գծով>> ստացված շուրջ 110 հեռախոսազանգերի հետքերով :

ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՈւՄ
Ներկայում, քաղաքաշինության բնագավառում գործում են մոտ
• 2222 կազմակերպություններ, որոնք ունեն
 2514 լիցենզիաներ և 4623 ներդիրներ:
2012 - 2013 թվականներին լիցենզավորման նիստերի ընթացքում  տրամադրվել են
 564 լիցենզիաներ և 993 ներդիրներ:
• Պետական բյուջե մուտք է եղել 548.25 մլն դրամ լիցենզիաների տարեկան պետական տուրք:
  2012 - 2013 թվականների հաշվետվությունների ուսումնասիրման արդյունքում կասեցվել է
• 228 լիցենզիա, իսկ պետական տուրքի չվճարման հիմնավորմամբ` 1213  լիցենզիա 
• Դատական կարգով դադարեցվել են 113 լիցենզիա:

ՆԱԽԱՐԱՐՈԹՅԱՆ ԿԱՌՈւՑՎԱԾՔԸ

Մի տողով անդրադառնամ նաև նախարարության կառուցվածքին:
Այսպես.
Քաղաքաշինության նախարարության աշխատակազմը բաղկացած է.
• 6 վարչությունից, 7 ինքնուրույն ստորաբաժանում հանդիսացող բաժնից և քարտուղարությունից:
Նախարարության առանձնացված ստորաբաժանումներն են.
• քաղաքաշինական պետական տեսչությունը
•  <<Լիցենզավորման կենտրոն>> գործակալությունը:
Նախարարության համակարգում գործում են.
• <<Քաղաքաշինական ծրագրերի իրականացման գրասենյակ>> պետական հիմնարկը
• <<Հայսեյսմշին>>  ընկերությունը
• <<Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտ>> և
• <<Ալեքսանդր Թամանյանի թանգարան – ինստիտուտ>> պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունները:

Նախարարությունը ներկայում ունի 188 հաստիքային միավոր, 169-ը քաղաքացիական ծառայության պաշտոններ են:
• Իրենց զբաղեցրած պաշտոններից.
 2011թվականին ազատվել են 83,
 2012 թվականին` 20, իսկ 2013 թվականին՝ 16 քաղաքացիական ծառայողներ:
2013 թվականին մրցույթների արդյունքում համալրվել են 8 քաղաքացիական ծառայության պաշտոններ: Եվս 3  քաղաքացիական ծառայության պաշտոն համալրվել է արտամրցութային կարգով կատարված նշանակումների արդյունքում:

ՆԱԽԱՐԱՐՈւԹՅԱՆ  ՀԵՏԱԳԱ  ԱՆԵԼԻՔՆԵՐՆ  Ու  ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ

Քաղաքաշինության ոլորտի առջև ծառացած խնդիրների կարգավորման ուղղությամբ նախարարության մոտեցումները, անելիքները շատ են, Ձեր թույլտվությամբ ներկայացնեմ դրանցից կարևորագույները:
 Կառավարության 2014 թվականի գերակա խնդիրների շրջանակներում նախատեսվում է.
 շինարարական նորմերի առաջնահերթ մշակման շարունակական գործընթացի իրականացում, միջազգային նորմերի պահանջներին և գիտության ու տեխնիկայի նվաճումներին համահունչ դրանց արդիականացում
 շենքերի ու շինությունների տեխնիկական տվյալների բազայի ստեղծման նպատակով օգտագործվող համակարգչային ծրագրի պարբերաբար կատարելագործում, տեխնիկական սպասարկում և համապատասխան տեխնիկական միջոցներով վերազինում
 Կառավարության հավանությանն արժանացած`  Հանրապետությունում շենքերի սեյսմակայունության ապահովման հայեցակարգից բխող  միջոցառումների իրագործում:

 Հայաստանի գործարար միջավայրի բարելավման ուղղությամբ (կառուցապատման թույլտվու¬թյուն¬ների մասով) հետևողական աշխատանքների շարունակում` ուղղված կառուցապատման ընթացակարգերի և անհրաժեշտ թույլտվությունների տրամադրման պայմանների վերանայմանն ու հետագա օպ¬տի¬մալացմանը (շինարարական օբյեկտների՝ ըստ ռիսկայնության աստիճանի դասակարգման ցանկերի հստակեցում, թույլտվությունների տրամադրման ժամկետների կրճատում, ինժեներական ենթակառուցվածքի գծային օբյեկտների կառուցման առանձնահատկությունների սահմանում և այլն)
 տարածական պլանավորման փաստաթղթերի մշակման ուղղությամբ անհրաժեշտ միջոցների ձեռնարկում, հատկապես հաշվի առնելով, որ`
 <<Քաղաքաշինության մասին>> ՀՀ  օրենքի  համաձայն` 2016 թվականի հունվարի 1-ից հետո արգելվելու է առանց հաստատված գլխավոր հատակագծերի կառուցապատման նպա¬տակ¬նե¬րով հողամասերի և (կամ) ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքների տրամադրումը
 հաստատված գլխավոր հատակագծերի բացակայությունը խոչընդոտում է կառուցապատման գոր¬ծառույթների իրականացմանը, այդ թվում` գործարար միջավայրի բարելավմանն ուղղված ջան¬քե¬րին:

• կառավարության հավանությանն արժանացած հանրապետությունում քանդման ենթակա վթարային 4-րդ աստիճանի վնաս¬վածություն ունեցող, ինչպես նաև քանդված բնակարանային ֆոնդի բնակիչներին անվտանգ բնակելի տարածքով ապահովման հայեցակարգի դրույթների համաձայն`  ծրագրերի իրականացում
• կառավարության հավանության արժանացած՝ սոցիալական բնակարանային ֆոնդի ձևավորման ռազմավարական ծրագրի կիրարկումն ապահովող միջոցառումերի ցանկով նախատեսված միջոցառումների իրականացում: Մասնավորապես. տեղեկատվական բազայի (բնակարանային ռեեստրի) ստեղծման և վարման հետ կապված հարցերի կարգավորում, սոցիալական բնակարանային ֆոնդի ձևավորմանն ուղղված փորձնական ծրագրի իրականացում:
• <<Հայսեյսմշին>> ընկերության արդիականացում, լաբորատորիանների վերագործարկում, ժամանակակից սարքավորումներով վերազինում:

Վերը թվարկված գործընթացների իրականացմանը մեծապես կնպաստի   <<Նորմատիվների մշակման և շինարարական աշխատանքների արժեքի վերլուծության կենտրոն>> ՊՈԱԿ-ի ստեղծումը, քանի որ այն հնարավորություն կտա`
 շինարարության արժեքի հաշվարկման և շինարարական  ծրագրերի արդյունավետության բարձրացման նպատակով  մշակել շինարարության ոլորտի նորմատիվային  փաստաթղթերը
 մշակել շինարարությունում գնագոյացման համակարգի նորմեր և չափորոշիչներ
 Ստեղծել  քաղաքաշինության ոլորտի տեղեկատվական բազա:

 Եվ ամենակարևորը` մեկ միասնական ինստիտուտի միջոցով հնարավորություն կընձեռվի մոնիտորիգի ենթարկել, վերլուծել ամբողջ հանրապետության շինարարության իրավիճակը և հստակ ուղենիշներ ներկայացնել պետական քաղաքականության մշակման համար: